Hội chứng sợ lỗ tròn (Trypophobia) là nỗi ám ảnh ảnh hưởng đến khoảng 15% dân số trên thế giới. Đây chính là nỗi lo lắng hãi khi nhìn vào các lỗ tròn được tụ lại gần nhau, chẳng hạn như vỏ hạt sen, quả dâu tây…Hội chứng này gây ra sự khó chịu cho người bệnh.
Hội chứng sợ lỗ tròn chưa được công nhận là một căn bệnh tâm lý chính thức. Các nghiên cứu về chứng lo lắng lỗ tròn hiện vẫn còn nhiều hạn chế.
Mục lục
1. Dấu hiệu của hội chứng sợ lỗ tròn (Trypophobia)
Việc chú ý đến biểu hiện của hội chứng lo lắng lỗ tròn rất quan trọng, nhằm giúp người mắc bệnh có được hướng điều trị phù hợp.
Một vài triệu chứng sợ lỗ mà bạn có thể gặp, bao gồm:
- Khi nhìn vào những vật có hình lỗ chỗ như dép tổ ong, tổ ong, lỗ trên cây….khiến bạn có cảm xúc sợ hãi, nổi gai ốc…
- Buồn nôn, nôn
- Chóng mặt, đau đầu
- Nhịp tim đập nhanh, đổ mồ hôi lạnh
- Một vài trường hợp bị đau tim, ngất, choáng, thậm chí đột quỵ khi nhìn thấy những lỗ tròn
- Tăng huyết áp
Thế nhưng, không phải tất cả những người mắc chứng sợ lỗ tròn đều xuất hiện tất cả các biểu hiện này. Có rất nhiều người tự ám thị bản thân hoặc cảm nhận thấy lo lắng hãi theo khi nhìn thấy người khác bị. Những biểu hiện này không phải là triệu chứng của hội chứng lo lắng lỗ trypophobia.
2. Nguyên nhân gây ra chứng sợ lỗ tròn
Các nhà nghiên cứu có một số ý tưởng về nguyên nhân gây ra bệnh trypophobia. Một số nghiên cứu cho rằng, hội chứng lo lắng lỗ tròn là giận dữ mạnh mẽ của não bộ nhằm bảo vệ bạn khỏi nguy hiểm. Một vài loài động vật độc nhất hành tinh – như rắn hổ mang chúa, cá lóc và ếch phi tiêu độc – có hoa văn kiểu như lỗ trên da. Những cấu trúc đấy kiểu như những mô hình gây ra nỗi sợ hãi đối với những người mắc bệnh trypophobia.
Các bệnh chết người như sởi và đậu mùa gây ra trạng thái phát ban da với hình tròn. Trypophobia có thể là một giận dữ của cơ thể để tránh bị bệnh.
Cũng có thể những hình ảnh lỗ tròn tự kích hoạt nỗi lo lắng hãi trong chúng ta. Một vài người có thể nhạy cảm hơn với sự pha trộn giữa ánh sáng và bóng tối trong hình ảnh của các lỗ tròn. Các nhà nghiên cứu cho rằng các cấu trúc hình lỗ có một loại năng lượng thị giác có thể gây ra phản ứng khó chịu.
Các nhà nghiên cứu lại cho rằng nỗi lo lắng hãi đến từ sự lo lắng của chính bạn. Các vòng tròn trông hơi giống như cụm mắt hoặc khuôn mặt đang nhìn chằm chằm vào bạn, điều này có thể gây khó chịu nếu bạn lo lắng trong mối quan hệ của chính mình với xã hội.
Theo các những người có chuyên môn, hội chứng sợ lỗ được hình thành trong lúc tiến hóa của loài người và đây chính là chứng bệnh bẩm sinh. Não bộ tạo thành một hệ thống có công dụng cảnh giác với những tác động có thể gây nguy hiểm dẫn đến việc hình thành công đoạn mang tính sinh học này.
Thế nhưng, giả thiết khác lại cho rằng, sự phát triển của bệnh trypophobia liên quan đến hoạt động của bộ não. Lý do gây ra chứng lo lắng lỗ tròn theo giả thiết này là do não bộ hoạt động quá tải. Trung tâm thị giác ở não bộ hoạt động quá mức bởi những hình ảnh lỗ chỗ gây khó chịu cho thị giác. Việc này dẫn đến lượng oxy đến não bộ tăng cao hơn bình thường. Khi cơ thể không thể cung cấp đủ nhu cầu oxy cho não bộ, một số triệu chứng có thể xuất hiện, bao gồm đau đầu, chóng mặt, nhịp tim tăng…
Ngoài ra, một số nghiên cứu khác cũng đưa rõ ra kết quả rằng nguyên nhân khiến nhiều người mắc chứng bệnh này là não bộ bị quá tải. Khu vực chịu trách nhiệm phân tích thông tin thị giác không làm việc hiệu quả do những hình ảnh lỗ chỗ gây sự khó chịu.
Não bộ yêu cầu cần được cung cấp nhiều oxy hơn để xử lý những thông tin này. Tuy vậy, với một số trường hợp, việc này làm cho não bộ bị quá tải, dẫn đến tình trạng như chóng mặt, buồn nôn… Để buộc những người này không tiếp tục nhìn vào các lỗ tròn này.
3. Chẩn đoán hội chứng sợ lỗ tròn
Việc chẩn đoán hội chứng lo lắng lỗ tròn vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn cho dù có rất nhiều nghiên cứu được đưa rõ ra nhằm tìm hiểu về hội chứng này. Chỉ có thể chẩn đoán bệnh bằng việc quan sát triệu chứng cũng như thực hiện các thăm dò cận lâm sàng mới có thể đưa rõ ra kết luận chuẩn xác liệu bạn có mắc Trypophobia hay không bởi không có một chuẩn mực nhất định nào để chẩn đoán trạng thái này.
Một nhóm các nhà nghiên cứu về hội chứng sợ lỗ tròn đã đưa rõ ra bản danh sách gồm có 17 câu hỏi xoay quanh đến hội chứng lo lắng lỗ tròn. Bảng này yêu cầu mọi người đánh giá các triệu chứng như sự lo lắng hay nỗi lo lắng hãi theo thang điểm tử 1 đến 5 khi họ nhìn thấy các lỗ tròn.
Bạn cũng có thể thực hiện vài bài tự kiểm tra trực tuyến về hội chứng lo lắng lỗ tròn. Trước khi bạn nhấp vào một trong những thử nghiệm này, hãy nhớ rằng chúng có thể gồm có các hình ảnh gây nhiễu, ngay cả với những người không mắc bệnh trypophobia.
4. Các cách thức làm giúp kiểm soát chứng lo lắng lỗ tròn
Bạn có thể không thể tránh khỏi việc bắt gặp các lỗ tròn trong cuộc sống thường ngày. thế nhưng, có một số cách khác nhau để điều trị nỗi ám ảnh. Phương pháp điều trị hiệu quả quan trọng là điều trị tiếp xúc. Đấy là loại trị liệu tâm lý, chú ý vào việc làm thay đổi phản ứng của người bệnh với đối tượng hoặc tình huống gây ra nỗi sợ hãi.
Hơn nữa, có một vài phương pháp điều trị khác có thể giúp bạn làm chủ sự ám ảnh bao gồm:
- Thực hiện lối sống lành mạnh: thường xuyên luyện tập thể dục, dùng các loại thực phẩm lành mạnh, ngủ đủ giấc, không nên dùng caffeine và các chất kích thích
- Liệu pháp tâm lý: bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ tâm lý khi mắc hội chứng này
- Thuốc: một số loại thuốc như thuốc chẹn beta, thuốc an thần….có thể hữu ích đối với bạn
- Kỹ thuật thư giãn: một vài động tác như yoga hay hít thở sâu có thể giúp làm giảm nỗi sợ hãi.